مراقبت های پس از ارتودنسی دندان: بایدها و نبایدها!
داشتن دندان‌های مرتب و لبخندی زیبا برای خیلی از آدم‌ها دلخواه و دوست‌داشتنی است. ارتودنسی یکی از روش‌های درمانی در دندانپزشکی است که در کلینیک دندانپزشکی صدف انجام می‌شود و به شما این فرصت را می‌دهد تا دندان‌های طبیعی خود را مرتب و یک‌دست کنید و بر زیبایی لبخندتان بیفزایید. نکتۀ مهم دربارۀ ارتودنسی و نتیجه‌بخش‌بودن درمان این است که دو جنبه دارد؛ یکی اقدامات متخصص و دیگری مراقبت های پس از ارتودنسی دندان که شما باید در انجام آن دقت و توجه کافی داشته باشید. چراکه رسیدن به هدف موردنظر و مرتب‌شدن دندان‌ها جز با تلاش موثر شما در روند درمان امکان‌پذیر نیست. در این مقاله به بایدها و نبایدهای بعد از ارتودنسی دندان می‌پردازیم.
مراقبت‌های پیش از ارتودنسی دندان
قبل از اینکه به مراقبت های پس از ارتودنسی دندان بپردازیم باید به این نکته اشاره کنیم که بخش مهمی از نتیجه‌دهی درمان شما به اقدامات پیش از انجام ارتودنسی وابسته است؛ یعنی انتخاب یک متخصص یا ارتودنتیست خوب که بتواند قبل از درمان، دندان‌های شما را برای ارتودنسی تمیز و آماده و کمک کند که مسیر درمانتان به بهترین شکل طی شود.
بعد از انجام ارتودنسی رعایت چه نکاتی ضروری است؟
ارتودنسی یک روش درمانی در دندانپزشکی است که برای درمان دندان‌های نامنظم و شلوغ، کج، فاصله‌دار و دندان‌های فک بالا و پایین که جلوتر از حد معمول‌اند، استفاده می‌شود. در این درمان ابزارهایی به‌شکل ثابت یا غیرثابت روی دندان‌ها قرار می‌گیرند تا با ایجاد یک فشار مناسب، دندان‌ها یا فک را به‌‌مرورزمان جابه‌جا کنند و به آن‌ها نظم و ترتیب دلخواه را بدهند. وقتی که این ابزار روی دندان قرار گرفت و از مطب یا کلینیک خارج شدید، وظایف شما برای حفظ درمان و اثربخشی آن آغاز می‌شود. در ادامه به مهم‌ترین مراقبت های پس از ارتودنسی دندان می‌پردازیم.
مراقبت‌های بهداشتی در دوران ارتودنسی
رعایت بهداشت در دوران درمان، مسئله‌ای بسیار حائز اهمیت است. ازآنجاکه جسمی خارجی در دهان شماست و ممکن است غذاها و باکتری‌ها در اطراف آن تجمع کنند، دهان و دندان شما مستعد آسیب است و باید بیشتر از هر زمان دیگری به رعایت بهداشت اهمیت بدهید تا از عوارض احتمالی جلوگیری کنید و دورۀ درمانتان کوتاه‌تر شود.
نحوۀ استفاده از مسواک در مراقبت های پس از ارتودنسی دندان
مسواک‌زدن مهم‌ترین نکتۀ مراقبتی در این دوره است. شما باید سعی کنید بعد از هر وعدۀ غذایی و پیش از خواب مسواک بزنید؛ یعنی تقریبا روزی 3 الی 4 بار. مسواک شما باید نرم باشد و در هر بار مسواک‌زدن برای هر دندان 10 ثانیه وقت بگذارید و دندان‌ها را از سمت لثه به شکل دایره‌ای یا به‌شکل بالا و پایین مسواک بزنید. به خاطر بسپارید که براکت‌ها و سیم نیز بخشی از دهان و دندان شما هستند، بنابراین باید آن‌ها را هم به‌خوبی و با فشار مناسبی مسواک بزنید، طوری‌که موهای مسواک وارد حفره‌های براکت و فضای خالی بین دندان و سیم شود و ذرات خوراکی‌ها در آن‌ها باقی نماند. بعد از اینکه از تمیزشدن دندان‌ها مطمئن شدید دهانتان را با آب بشویید.
نحوۀ استفاده از نخ دندان
علاوه‌بر مسواک‌زدن شما باید به‌طور مرتب از نخ دندان هم استفاده کنید تا کوچکترین آثاری از خوراکی‌ها میان دندان‌ها یا براکت‌ها باقی نماند. برای انجام این کار نخ دندان را به آرامی از میان سیم رد کنید و ب‌حالت دایره‌ای بین دندان‌ها بکشید. کشیدن نخ به‌شکل عمودی می‌تواند به سیم آسیب بزند.
نحوۀ استفاده از دهان‌شویه
از دیگر مواردی که در دورۀ ارتودنسی به بهداشت دهان و دندان شما کمک می‌کند، استفاده از دهان‌شویه است. برای انتخاب یک دهان‌شویۀ مناسب و میزان استفاده از آن می‌توانید از دندانپزشک خود کمک بگیرید، اما به‌طورکلی دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید یا دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال برای شما مفیدند که می‌توانید 3 الی 4 بار در روز از آن‌ها استفاده کنید.
خمیردندان مناسب برای مراقبت های پس از ارتودنسی دندان
از میان خمیردندان‌های متنوع، خمیردندان‌های ملایم و ضدباکتری و حاوی فلوراید مناسب‌ترین گزینه برای دورۀ درمان هستند.
مراقبت‌های غذایی در دوران ارتودنسی
در دوره درمان دندان، علاوه‌بر رعایت بهداشت توجه به تغذیه نیز امری ضروری است. بااینکه غذاخوردن در این دوره مشکلی ندارد، اما پرهیز از برخی غذاها می‌تواند از بروز آسیب‌ها و پوسیدگی دندان‌ها و همچنین براکت‌ها جلوگیری کند. در ادامه به خوراکی‌های مجاز و غیرمجاز در این دوره می‌پردازیم.
خوراکی‌های مجاز
- پروتئین‌های نرم مانند گوشت قرمز و ماهی که قابلیت پخته‌شدن دارند.
- کربوهیدرات‌ها مانند نان و پاستا و برنج و…
- غذاهای نرم مانند سوپ و آش و انواع خورشت‌ها
- میوه‌ها و سبزیجاتی که تکه‌تکه شده باشند.
- لبنیات نرم مانند ماست و پنیر و امثالهم
خوراکی‌های غیرمجاز
- غذاهای سفت مانند آجیل و نان‌های سخت و ترد
- خوراکی های قندی مانند آبنبات
- خوراکی های چسبناک مثل کارامل و شکلات و کاکائو
- نوشیدنی‌های شیرین مثل نوشابه‌ها و آبمیوه‌ها
- خوراکی های ترد مانند سیب و هویج خام
مراقبت از نگهدارنده و ریتینر
بعد از انجام ارتودنسی و نتیجه‌دادن درمان، شما باید از نگهدارنده‌ها و ریتینر استفاده کنید تا نظم دندان‌هایتان حفظ شود و مجدداً جابه‌جا نشوند. درست عمل‌کردن این نگهدارنده‌ها مشروط به رعایت برخی نکات است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- نگهدارنده را مطابق توصیۀ متخصص خود استفاده کنید.
- بعد از هر وعدۀ غذایی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و بهداشت را کاملا رعایت کنید.
- نگهدارنده‌های غیرثابت را هنگام غذاخوردن از دهان بیرون بیاورید و آن‌ها را در ظرف مخصوص خود نگهداری کنید.
- هنگام چکاپ‌های دندانپزشکی ریتینر خود را به همراه داشته باشید.
مراقبت‌های ورزشی در دوران ارتودنسی
از دیگر موارد مهم در مراقبت های پس از ارتودنسی دندان پرهیز از فعالیت‌های شدید است. به‌همین‌دلیل باید از ورزش‌هایی که باعث ضربه‌خوردن و فشارآمدن به دندان‌ها و ابزار ارتودنسی می‌شوند پرهیز کنید و درصورت ورزش از محافظ‌های دندان استفاده کنید و مرتب آب بنوشید.
مراقبت‌های لازم برای کاهش درد در ارتودنسی
ازآنجاکه در ارتودنسی، دندان‌های شما تحت فشار هستند احساس درد طبیعی است. برای کاهش درد می‌توانید از کمپرس یخ بر ناحیۀ دردناک، خوردن خوراکی‌های سرد مانند بستنی و ماست برای کاهش التهاب، شست‌وشوی دهان با آب‌نمک و مصرف مسکّن کمک بگیرید.
عواقب بی‌توجهی به مراقبت های پس از ارتودنسی دندان
در درمان‌های دندانپزشکی مراقبت‌های بعد از آن به‌اندازۀ درمان مهم است. درمان ارتودنسی نیز طبق همین قاعده عمل می‌کند و اگر مراقبت‌های لازم را انجام ندهید ممکن است با عوارضی مثل پوسیدگی و لک‌شدن دندان‌ها، بوی بد دهان، طولانی‌شدن دورۀ درمان، التهاب و آسیب‌دیدن لثه، بازگشت دندان‌ها به حالت قبل از درمان و… روبه‌رو شوید. بنابراین به نکات گفته‌شده عمل کنید و حتما در فواصلی که دندانپزشک تعیین کرده است برای ادامۀ درمان به کلینیک مراجعه کنید. تاخیر و بی‌نظمی در این مراجعات می‌تواند روند درمان را مختل کند.
سخن پایانی
درمان ارتودنسی از جمله روش‌های درمانی زیبایی در کلینیک دندانپزشکی صدف است که با هدف مرتب‌کردن و نظم‌بخشیدن به دندان‌ها انجام می‌شود و بخش مهمی از نتیجه‌بخشی درمان به مراقبت‌های شما بستگی دارد. مراقبت های پس از ارتودنسی دندان شامل رعایت برخی نکات در زمینۀ بهداشت، تغذیه، فعالیت‌های روزمره و… است که به اثربخشی درمان و کوتاه‌شدن دورۀ آن کمک می‌کند. هدف ما نشاندن لبخند رضایت بر لب‌های شماست و در کنار شماییم تا دوره‌های درمانی دندانپزشکی خود را با خاطری آسوده سپری کنید.
